Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeS obzirom da je članom 33. stav 5. Zakona o porezima na imovinu propisano da promene u toku poreske godine od značaj za visinu obaveze po osnovu poreza na imovinu ne utiču na utvrđivanje poreske obaveze za tu godinu istom obvezniku, da li to znači da ako poreski inspektor u toku godine utvrdi manju ili veću kvadraturu objekta, takva promena će važiti tek za narednu godinu, bez izmene poreskog rešenja u tekućoj?
Članom 33. stav 5. Zakona o porezima na imovinu propisano je da promene u toku poreske godine od značaja za visinu obaveze po oosnovu poreza na imovinu ne utiču na utvrđivanje poreske obaveze za tu godinu istom obvezniku, osim u slučaju iz čl. 33v stav 1. tačka 6) ovog zakona.
Ove promene fizička lica prijavljuju do 31. januara, a pravna lica tek sa sledećom poreskom prijavom.
To su najčešće sledeće promene:
- rekonstrukcija objekta - prijavljuje se iz razloga što se nakon nje skraćuje period za koji se umanjuje vrednost nepokretnosti koja čini poresku osnovicu, što je od uticaja na visinu poreza na imovinu obveznika koji ne vode poslovne knjige;
- dogradnja objekata - kada je dogradnjom povećana korisna površina objekta ili posebnog dela objekta, promena se prijavljuje jer je od uticaja na visinu poreske obaveze za taj objekat, odnosno posebni deo;
- pripajanje objekta ili njegovog posebnog dela delu za koji u prethodnoj godini obveznik poreza na imovinu nije bio poreski obveznik (npr. ako se poslovni prostor proširi pripajanjem nove prostorije, čime se povećava korisna površina, kao oporeziva površina);
- aka poreski obveznik fizičko lice ne stanuje više u kući za stanovanje ili stanu za koji je koristio pravo na poreski kredit od 50% utvrđenog poreza a najviše 50%, promena se mora prijaviti do 31. januara poreske godine. Gubitak prava na poreski kredit od uticaja je na visinu utvrđenog poreza;
- aka poreski obveznik fizičko lice u tekućoj godini otpočne da stanuje u kući za stanovanje ili stanu koji u tekućoj godini nije imao pravo na poreski kredit jer u njemu nije stanovao, tu promenu prijavljuje jer će za poresku godinu imati pravo na poreski kredit;
- navršetak 65 godina svih lica koja stanuju u kući za stanovanje ili stanu površine do 60 m2, koji nije na gradskom građevinskom zemljištu ili zemljišta u građevinskom području i nije dat u zakup, jer navršetak 65 godina od strane svih lica uslov su za poreski kredit, što je od uticaja na visinu poreske obaveze koja se umanjuje za 75%. Davanjem konkretne nepokretnosti u zakup, obeznik gubi pravo na poreski kredit;
- kada se u tekućoj godini poveća korisna površina iznad 60 m2 zgrade ili stana površine do 60 m2, koji nije na gradskom građevinskom zemljištu ili zemljišta u građevinskom području i nije dat u zakup, obveznik gubi pravo na poreski kredit koji iznosi 75% utvrđenog poreza;
- promena namene nepokretnosti u tekućoj godini, tako da se ona razvrstava u drugačiju grupu odgovarajućih nepokretnosti iz člana 6a Zakona o porezima na imovinu u odnosu na grupu u koju je bila razvrstana kod utvrđivanja poreske osnovice za tekuću godinu.
Ne prijavljuju se promene na imovini koje nisu od uticaja na visinu poreske obaveze (npr. promena stolarije, vrste podova, postavljanje izolacije i sl.). Ne prijavljuju se ni eventualna oštećenja na konkretnom objektu, osim ako je došlo duo rušenja objekta, što ima za posldicu prestanak poreske obaveze na tom objektu, koje se prijavljuje u roku od 30 dana.
Kada poreski inspektor na terenu utvrdi da je površina nepokretnosti veća ili manja od površine na koju je utvrđena obaveza poreza, odnosno od površine za koju je podneta poreska prijava, potrebno je da se pored konstatovanja veće površine, utvdi datum kad se desila promena (pretpostavka je da deo objekata nije dograđen ili srušen tog ili rethodnog dana). Od obveznika i iz evidencija drugih organa treba utvrditi tačno i potpuno činjenično stanje u smislu kada je došlo do promene površine. Ako se promena desila u toku tekuće godine, onda se ista može prihvatiti za utvrđivanje poreza za sledeću godinu (jer je to promena u toku godine koja ne utiče na utvrđivanje poreza za tu godinu).
Ali, aka se utvrdi da je promena površine nastala ranije, pre tekuće godine, tada se za fizička lica ponavlja postupak utvrđivanja poreza (zbog novih činjenica), vodeći računa o zastarelosti prava na utvrđivanje, a za pravna lica se sprovodi postupak kontrole.
Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.
Da li je moguće, odnosno da li je u skladu sa zakonom, da se poreskim obveznicima - preduzetnicima koji imaju PIB, radi prinudna naplata iz novčanih sredstava na računima poreskih obveznika prenosom sredstava sa računa poreskog obveznika - blokada računa za porez na imovinu fizičkih lica za nepokretnosti koje nisu vezane za preduzetničku radnju (npr. kuća)?
Pogledati Mišljenje Ministarstva finansija u kome je navedeno da se blokadom računa preduzetničke radnje može naplatiti porez na imovinu fizičkog lica jer ne postoji odvojeni pravni subjektivitet radnje i njenog vlasnika (fizičkog lica).
Mišljenje Ministarstva finansija.pdf
Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.
Poreskom obvezniku odobreno je odlaganje plaćanja duga za naknadu za korišćenje građevinskog zemljišta sa otpisom 50% kamate 2017. godine. Pre podnošenja zahteva za odlaganje, poreski obveznik je 2017. godine podneo zahtev za otpis po osnovu zastarelosti koji je delimično usvojen, nakon čega je doneto rešenje o reporogramu. Poreski obveznik je uložio žalbu na rešenje o otpisu duga koju je drugostepeni organ usvojio i vratio prvostepenom organu. Postupajući po rečenju drugostepenog organa, Odeljenje poreske administarcije je otpisalo deo duga po osnovu zastarelosti. Dug po oosnovu naknade za korišćenje građevinskog zemljišta uodnosu na dug koji je ušao u odlaganje je manji. Šta uraditi sa rešenjem o odlaganju koje je iz 2017. godine? Da li isto zameniti novim rešenjem o odlaganju duga na umanjeni iznos, ili postupiti na drugi način i kako?
U navedenom slučaju treba poči od toga da je obveznik pre donošenja rešenja kojim je utvrđena zastarelost u većem iznosu, a nakon žalbe obveznika, redovno izmirivao sve obaveze po rešenju o odlaganju plaćanja dugovanog poreza, jer ako nije, isto je trebalo ukinuti kod prvog neplaćanja, bez mogućnosti ponovnog odobravanja odlaganja plaćanja dugovanog poreza.
Ako je obveznik redovno plaćao rate reprograma, smatramo da zbog novih činjenica (a to je dodatno izvršen otpis po žalbi i rešenju drugostepenog organa), treba doneti rešenje ukidanju rešenja o reprogramu (tehnički se radi kao da je platio sve preostale rate), ali se ne radi otpis preostale kamate (50%).
U obrazloženju treba navesti da se reprogram ukida zbog novih činjenica, odnosno izvršenog otpisa.
S obzirom da je izvršen otpis i da se na upitu vidi preostali dug po starom reprogramu, trebalo bi sačiniti zapisnik o usaglašenom stanju (ili da obveznik potpiše upit stanja kao saglasnost), i doneti novo rešenje o reprogramu kojim se zamenjuje prethodno rešenje. Broj rata u novom rešenju je jednak preostalom broju rata iz prvog rešenja, pri čemu će iznosi rata i kamate biti manji zbog otpisa dela duga.
Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.
Odluka o boravišnoj taksi za opštinu doneta je 09.10.2019. godine i stupila je na snagu 17.10.2019. godine. Da li se datum stupanja na snagu unosi za obracun rešenja (datum od), ili 01.07.2019. godine kada je Uredba o uslovima i načinu utvrđivanja visine godišnjeg iznosa boravišne takse za fizičko lice koje pruža ugostiteljske usluge smeštaja u objektima domaće radinosti i seoskom turističkom domaćinstvu, kao i način i rokovi plaćanja stupila na snagu? Kako postupati sa rešenjima o kategorizaciji koja su doneta pre stupanja na snagu ove odluke, pa ne sadrze sve neophodne podatke?
Problem je napravila Uredba koja se menjala i stupila na snagu 27.7.2019. Tom izmenom je propisano da nadležni organ za utvrđivanje takse za fizička lica nije organ koji vrši kategorizaciju smeštaja već nadležni organ JLS, pri čemu nije precizirano koji ej to nadležni organ., što znači da se može tumačiti i da LPA nema pravo da utvrdi taksu samo za period od 1.7. do 27.7.2019. godine.
Ali ako se ima u vidu da se boravišna taksa za fizička lica, u skaldu sa Uredbom, uvek utvrđuje za cela tromesečja, onda nema ni načina da se tromesečje od 1.7.do 30.9. deli na kraće periode.
Znači, za rešenja o kategorizaciji smeštaja koja važe i za period pre stupanja na snagu vase odluke o boravišnoj taksi (kojom je LPA određen kao nadležni organ), i za koja u skladu sa Uredbom treba da bude utvrđena boravišna taksa i za taj period (pre 17.10.2019), smatramo da nema osnova da boravišna taksa za taj period ne bude utvrđena.
Smatramo da je najcelishodnije da se od nadležnog organa opštine koji vrši kategorizaciju smeštaja dobije pisano obaveštenje za koji period treba da se utvrdi taksa. S obzirom da organ JLS koji vrši kategorizaciju smeštaja, nema tehničkih mogućnosti da izvrši obračun takse za period od 1.7. do 27.07. a ni do 17.10.2019, smatramo da je najcelishodnije i najracionalnije da se to pitanje nadležnosti reši na predloženi način (dogovorom), odnosno da LPA svojim rešenjem obuhvati ceo period, jer obveznik treba da plati taksu bez obzira koji organ je utvrdio. Smatramo da je veoma mala verovatnoća da se obveznik žali na rešenje LPA za ceo period, pozivajući se na to da LPA nije nadležna za utvrđivanje takse za period pre 17.10.2019. mada bi i to moglo da se brani time da je izmena Uredbe izvršena 27.7. i da se taksa utvrđuje po tromesečjima.
Ukoliko rešenja o kategorizaciji smeštaja ne sadrže sve elemente potrebne za obračun boravišne takse, LPA treba da se pisanim putem obrati nadležnom organu koji je doneo rešenje o kategorizaciji smeštaja I da zatraži sve elemente za utvrđivanej takse. Taj organ je nadležan za davanje svih podataka od značaja za utvrđivanje takse.
To znači da i u slučaju žalbe poreskog obveznika, pre slanja spisa predmeta na drugi stepen, treba tražiti izjašnjenje tog organa na elemente za utvrđivanje takse na koje se obveznik žali.
U tom smislu, neophodno je da se ima dobra komunikacija sa kolegama koji donose rešenja o kategorizaciji i da im se predoči da u svakom trenutku poreskog postupka moraju da dostave podatke koji su neophodni za utvrđivanje boravišne takse za fizička lica, jer se po Uredbi taksa i utvrđuje isključivo na osnovu njihovih podataka i LPA nema nadležnost da u postupku kontrole ili po žalbi menja elemente koji su dobijeni od nadležnog organa.
Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.
U pitanju su dileme oko donošenja odluke o polaznim osnovicama za utvrđivanje poreza na imovinu za 2020. godinu. Na teritoriji opštine do ove godine za ekstra, prvu i drugu zonu za poljoprivredno i šumsko zemljište nisu bile utvrđene polazne cene, cene su utvrđene za građevinsko zemljište koje se nalazi u ovoj zoni. Na osnovu dobijenih podataka iz katastra u ekstra, prvoj i drugoj zoni postoji poljoprivredno i šumsko zemljište. Poreska uprava u postupku utvrđivanja poreza na prenos apsolutnih prava to zemljište ceni kao građevinsko i cene se kreću u rasponu od 10.000 do 40.000 eura po 1 ar. U postupku promene namene ovog zemljišta u građevinsko, ovlašćeni sudski veštak to zemljište ceni kao poljoprivredno i cene se kreću oko 200 eura po 1 ar. Psotoji velikih problema zbog promene namene istog jer je ovo zemljište u prometu i uglavnom se kupuje zbog izgradnje objekata, i JLS ugavnom primenjuje cene za građevinsko.
Zakonom o prezima na imovinu propisano je da se prosečne cene kvadratnog metra na teritoriji jedinice lokalne samouprave utvrđuju aktom jedinice lokalne samouprave, za svaku vrstu odgovarajućih nepokretnosti u svakoj zoni, na osnovu cena ostvarenih u prometu odgovarajućih nepokretnosti po zonama u periodu od 1. januara do 30. septembra godine koja prethodi godini za koju se utvrđuje porez na imovinu (tekuća godina), uz uslov da je u zoni za koju se utvrđuje prosečna cena odgovarajućih nepokretnosti bilo najmanje tri prometa te vrste odgovarajućih nepokretnosti. Primera radi, ako je jedinica lokalne samouprave odredila prvu, drugu i treću zonu, prosečna cena kvadratnog metra građevinskog zemljišta u drugoj zoni utvrđuje se na osnovu cena ostvarenih u prometu građevinskog zemljišta u drugoj zoni u periodu od 1. januara do 30. septembra tekuće godine - uz uslov da je u tom periodu u drugoj zoni bilo najmanje tri prometa građevinskog zemljišta.
U zoni u kojoj nije bilo najmanje tri prometa odgovarajućih nepokretnosti u periodu od 1. januara do 30. septembra tekuće godine, prosečna cena za te nepokretnosti utvrđuje se na osnovu proseka prosečnih cena ostvarenih u graničnim zonama u kojima je u tom periodu bilo najmanje tri prometa odgovarajućih nepokretnosti.
Granične zone su zone čije se teritorije graniče sa zonom u kojoj nije bilo najmanje tri prometa odgovarajućih nepokretnosti, koje pripadaju toj jedinici lokalne samouprave. Primera radi, ako se druga zona konkretne jedinice lokalne samouprave graniči sa prvom i trećom zonom u toj jedinici lokalne samouprave, pri čemu je u periodu od 1. januara do 30. septembra tekuće godine u prvoj zoni bilo dva prometa građevinskog zemljišta, dok je u trećoj zoni te jedinice lokalne samouprave bilo više od tri prometa građevinskog zemljišta, prosečna cena kvadratnog metra građevinskog zemljišta u drugoj zoni utvrđuje se na osnovu proseka prosečnih cena građevinskog zemljišta ostvarenog u trećoj zoni te jedinice lokalne samouprave.
Zakonom o prezima na imovinu nije određeno lice od koga se isključivo pribavljaju podaci o cenama ostvarenim u prometu nepokretnosti za potrebe utvrđivanja prosečne cene kvadratnog metra odgovarajućih nepokretnosti u zoni, kao elementa za utvrđivanje osnovice poreza na imovinu, ali to moraju da budu cene ostvarene u prometu, a ne procene veštaka i dr.
Znači, jedinica lokalne samouprave te podatke može da pribavlja iz svih raspoloživih izvora (na primer, od sudova koji su vršili overu ugovora o prometu nepokretnosti, od javnih beležnika, od Poreske uprave).
U konkretnom slučaju, dobijeni podaci iz katastra u kojima je navedeno da postoji poljoprivredno I šumsko zemljište, nisu sami po sebi osnov da se utvrdi prosečna cena poljoprivrednog I šumskog zemljišta. Potrebno je da se iz kupoprodajnih ugovora formiraju tabele, na osnovu kojih će se izvršiti razvrstavanje podataka o površini, vrsti nepokretnosti po zonama i tako utvrditi prosečne cene.
Vrsta zemljišta koja je u prometu je navedena ugovoru, a na osnovu cene i planskih dokumenata može se proveriti da li je u ugovoru pravilno navedena vrsta nepokretnosti i da li podatke iz tog ugovora treba uneti u tabelu za građevinsko ili poljoprivredno zemljište. Naime, može se desiti da u katastru nisu sprovedene sve promene i da faktičko stanje često ne odgovara podacima iz katastra i iz ugovora, naročito kada se radi o podacima o nameni zemljišta (mnoge parcele su izgrađene i privedene nameni, a u katastru možda još uvek stoji da je namena zemljišta njiva). To pokazuje i cena iz ugovora, jer je nelogično razvrstati zemljište u građevinsko a da je cena u ugovoru par dinara po m2.
Znači, bez obzira na procene veštaka, podatke iz katastra i osnovicu za promenu namene poljoprivrednog zemljišta, mora se poći od podataka o cenama ostvarenim u prometu i tako utvrditi prosečne cene po vrstama nepokretnosti i zonama u skladu sa zakonom.
Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.