Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjePotrebno je pojašnjenje člana 61. stav 7. Zakona o bužetskom sistemu, a u vezi preusmeravnja aproprijacije 10%., tj. da li rešenja o preusmeravanju donosi i potpisuje predsednik opštine ili odgovorno lice direktnog korisnika?
Prema članu 61. stav 7. Zakona o budžetskom sistemu ("Sl. glasnik RS", br. 54/2009, ... 31/2019), direktni korisnik budžetskih sredstava, uz odobrenje ministra, odnosno lokalnog organa uprave nadležnog za finansije, može izvršiti preusmeravanje aproprijacije odobrene na ime određenog rashoda i izdatka koji se finansira iz opštih prihoda budžeta u iznosu do 10% vrednosti aproprijacije za rashod i izdatak čiji se iznos umanjuje, u okviru razdela, kao i između glava unutar razdela tog direktnog korisnika budžetskih sredstava, a prema članu 2. stav 1. tačke 7) direktni korisnici budžetskih sredstava su organi i organizacije Republike Srbije, odnosno organi i službe lokalne vlasti.
Organi lokalne vlasti su uređeni članom 27. Zakona o lokalnoj samoupravi ("Sl. glasnik RS", br. 129/07, 83/14 - dr. zakon, 101/16 - dr. zakon i 47/2018), u skladu sa kojim su organi opštine: skupština opštine, predsednik opštine, opštinsko veće i opštinska uprava. Imajući u vidu odredbe navedenih propisa - direktnim korisnicima se smatraju skupština opštine, predsednik opštine, opštinsko veće i opštinska uprava. Ovi organi se predstavljaju u budžetu u posebnim razdelima (zajedno sa pravobranilaštvom - u posebnom razdelu, a prema osnovnim odredbama Zakona o pravobranilaštvu).
Svaki od navedenih organa – direktnih budžetskih korisnika u opštinama - ima svoje odgovorno lice i shodno tome, odgovorno lice direktnog korisnika treba da donosi i potpisuje akt o preusmeravanju sredstava do 10% vrednosti aproprijacije u okviru svog razdela, ukoliko je to opravdano i ukoliko na to da odobrenje lokalni organ nadležan za poslove finansija.
Praksa pokazuje da se u velikom broju JLS za odgovorno lice određuje predsednik opštine/gradonačelnik kada su predmetna rešenja u pitanju (bez obzira što se recimo radi o aproprijacijama u okviru direktnog korisnika - opštinske uprave, gde bi odgovorno lice trebalo da bude načelnik opštinske uprave). Ovo je donekle razumljivo u situaciji u kojoj finansijske implikacije upravljačke odgovornosti (onako kako su propisima predviđene) još uvek nisu dovoljno praktikovane i sa sigurnošću iskustveno utvrđene. Otuda tendencija da se u svakom slučaju obezbeđuje ipak i potpis/rešenje od strane predsednika opštine/gradonačelnika u ovakvim slučajevima.
Neke JLS su otišle i korak dalje i ovakav pristup dodatno formalizovale kroz svoje Odluke o budžetu, i na takav pristup državna revizija nije imala primedbi. Pristup podrazumeva sledeće: prilikom pripreme Odluke o budžetu grada/opštine, uvesti član ili dodatni stav odgovarajućeg člana Odluke – kojim se predviđa/propisuje da se ovo preusmeravanje iz člana 61. stav 7. ZoBS vrši tako što konkretan budžetski korisnik dostavlja inicijativu (zahtev u pisanoj formi sa obrazloženjem) – službi/odeljenju za finansije, a koja po oceni zahteva daje svoju saglasnost (takođe u pisanoj formi) i materijale (saglasnost sa zahtevom u prilogu) dostavlja predsedniku opštine/gradonačelniku, koji po tom osnovu donosi/potpisuje rešenje o preusmeravanju sredstava.
Jednim zahtevom za pretvaranje prava korišćenja u pravo svojine na građevinskom zemljištu uz naknadu, stranka je obuhvatila pet katastarskih parcela. Pre nego što je po službenoj dužnosti pribavljen list nepokretnosti, provereno je na sajtu RGZ-a, da je na tri katastarske parcele podnosilac upisan kao držalac, a na druge dve kao imalac prava korišćenja. Da li se stranka može uputiti da podnese zahtev za svaku katastarsku parcelu posebno, i tada bi se donelo rešenje o odbacivanju zahteva za tri prve katastarske parcele , ili da se odmah uzme u razmatranje tako podnet zahtev gde je obuhvaćeno pet katastarskih parcela, pa da se odmah za tri za koje podnosilac nije upisan kao nosilac prava korišćenja donese delimično rešenje o odbacivanju?
Zakon o pretvaranju prava korišćenja u pravo svojine na građevinskom zemljištu u članu 4. stav 1. propisuje uslove za konverziju: pravo na konverziju imaju lica iz člana 1. stav 2. Zakona koja su upisana u javnu knjigu o evidenciji nepokretnosti i prava na njima kao nosioci prava korišćenja na građevinskom zemljištu. Nadležni organ postupa na osnovu pribavljenog lista nepokretnosti, a kada je predmet izgrađeno građevinsko zemljište i informacije o lokaciji. To je prvi preduslov za dalje postupanje. Postupajući organ najpre po službenoj dužnosti pribavlja navedeno.
U članu 5. stav 2. izričito je propisano da stranka može podneti zahtev za više katastarskih parcela pod uslovom da se sve nalaze na teritoriji iste JLS. Stoga, ukoliko je to slučaj, mišljenja smo da nema osnova da se stranka upućuje da podnosi pojedinačne zahteve za svaku katastarsku parcelu već je organ u obavezi da postupa po podnetom zahtevu koji obuhvata vise parcela.
Postupajući organ može delimičnim rešenjem da odluči o delu zahteva za koji ima osnova, a u ostalom delu da zahtev odbije imajući u vidu da državina, u skladu sa Zakonom o pretvaranju prava korišćenja u pravo svojine na građevinskom zemljištu, ne podleže konverziji. Prvostepeni organ, u obrazloženju rešenja u delu kojim se odbija zahtev za konverziju pomenute tri parcele u državinskom režimu, može sugerisati podnosiocu zahteva da pokrene odgovarajući postupak pred RGZ – Službom za katastar nepokretnosti za izmenu državine ukoliko ima osnov sticanja.
Obveznik je zadužen neosnovano za porez na imovinu za 2014, 2015, 2016. i 2017. godinu za kuću koju je davno otuđio. Ne poseduje nijednu drugu nepokretnost. Da li se Rešenje o ponavljanju postupka donosi nakon sačinjavanja Zapisnika poreske kontrole? Pošto se u jednom Rešenju može dozvoliti ponavljanje postupka i poništavanje rešenja, da li se u istom rešenju navodi i iznos koji treba da se stornira?
Ponavljanje postupka ima značaj vanrednog pravnog sredstva u upravnom postupku, jer se može tražiti, odnosno ostvariti tek po nastupanju konačnosti rešenja. Ovo je vanredno pravno sredstvo propisano je odredbama čl. 176-182. Zakona o opštem upravnom postupku. Za ponavljanje postupka nije prepreka ako je rešenje postalo i pravnosnažno. Nadležnost za rešavanje pripada organu koji je doneo konačno rešenje.
Po ponavljanju postupka, nadležni organ može ostaviti na snazi konačno rešenje ili doneti novo rešenje kojim se, s obzirom na okolnosti slučaja, konačno rešenje poništava ili ukida.
Model rešenja o poništavanju obaveze u ponovnom postupku.doc
Kako postupiti u sledećoj situaciji: Naime, postoji dug od preko 200 hiljada dinara na obveznika koji je umro 1997. godine i kuću koju je imao, njegov sin je zamenio je sa kućom na Kosovu i sklopio interni ugovor 2000. godine (govor nije overen). Zaduženja porezom na imovinu krenule su 2003. godine, a kupoprodajni ugovor kod notara zaključen je 23. novembra 2016. godine između sina bivšeg vlasnika (naslednika) i sadašnjeg obveznika-vlasnika. Šta uraditi sa dugom koji postoji? Da li sadašnji vlasnik treba da izmiri dugovanja jer je on faktički živeo u toj kući od 2000. godine ili pripisati dug sadašnjem vlasniku? Od 2000-2018. rešenja (zaduženja) su slata na ime pokojnog čoveka, opomene takođe, kao i reprogram koji je bio uslovni otpis kamate i mirovanja duga.
Smrću poreskog obveznika prestaje njegova poreska obaveza. Poresku obavezu preminulog lica ispunjavaju naslednici, u okviru vrednosti nasleđene imovine i u srazmeri sa udelom pojedinog naslednika, u momentu prihvatanja nasledstva.
Ispunjenje poreske obaveze u slučaju smrti fizičkog lica uređena je odredbama člana 22. ZPPPA.
Svi postupci u odnosu na preminulo fizičko lice se obustavljaju danom smrti (član 45. Zakona o opštem upravnom postupku). Ako je donet bilo koji akt u poreskom postupku nakon smrti poreskog obveznika, na njegov JMBG, doneti su neosnovano i ne proizvode pravno dejstvo (rešenja, opomene, reprogram, uslovni otpis kamate) i potrebno je da se storniraju u poreskom računovodstvu.
Storno neosnovanih zaduženja na umrlo lice, koje je preminulo treba izvršiti ne po zahtevu njegovog naslednika, već po službenoj dužnosti jer taj obveznik ne postoji od dana smrti i danom smrti on je prestao da bude poreski obveznik i nema predmet oporezivanja.
Pored toga, za dug preminulog lica po osnovu obaveza koje se odnose na period do dana smrti (ako taj dug postoji), u predmetnom slučaju je nastupila apsolutna zastarelost (obveznik preminuo 1997. godine).
Zakonom je propisano da do dana sprovođenja zaostavštine, a od dana smrti poreskog obveznika, obveznik poreza na imovinu na prava na nepokretnosti preminulog obveznika je držalac nepokretnosti.
U periodu nakon raspravljanja zaostavštine pokojnika, do dana prodaje, naslednici su bili u obavezi da u roku od 30 dana od dana pravosnažnosti rešenja o nasleđivanju, dostave nadležnoj LPA, poreske prijave na osnovu kojih se utvrđuje godišnji porez na imovinu, naslednicima.
Napominjemo da se utvrđivanje obaveza poreza na imovinu vrši u skladu sa odredbama ZPPPA o zastarelosti prava na utvrđivanje (5 godina), što znači da se u 2019. godini mogu utvrditi obaveze počev od 1. januara 2014. godine.
Ukoliko je nakon ostavinske rasprave doneto rešenje o ostavinskoj raspravi kojim je odlučeno da je sin naslednik predmetne kuće, pri čemu je to rešenje doneto pre 1. januara 2014. godine, onda je on poreski obveznik kome se u skladu sa odredbama o zastarelosti (čl. 114. ZPPPA) može utvrditi obaveza od 1. januara 2014. godine do dana overe ugovora o kupoprodaji kod javnog beležnika, dakle do 22. novembra 2016. godine. Nakon, overe ugovora o kupoprodaji kod javnog beležnika, nastala je poreska obaveza kupcu (čl.10. stav 7. tačka 1) Zakona o porezima na imovinu).
Međutim, ako je nasledno rešenje doneto posle 1. januara 2014. godine, to bi značilo da je u periodu od 1. januara 2014. do dana nasleđivanja, obveznik poreza na imovinu bio držalac nepokretnosti (jer imalac prava svojine nije bio određen), pa ako postoje dokazi, za taj period bi se mogao zadužiti kupac nepokretnosti za koga navodite da je stanovao u predmetnom objektu.
Za period od dana nasleđivanja do dana prodaje, obveznik bi bio naslednik (sin), jer u tom periodu on ima pravo svojine, a nakon prodaje kupac je ponovo obveznik.
Dakle, porez se ne može utvrđivati i plaćati na umrlo lice, a obaveza je naslednika ili držaoca nepokretnosti, da obaveste nadležni poreski organ o smrti poreskog obveznika, dostave dokaz, kao i da dostave popunjene i potpisane poreske prijave za utvrđivanje poreza na imovinu u skladu sa Zakonom.
Na koji način se sprovodi postupak prinudne naplate kod fizičkih lica sa novčanih sredstava? Na sajtu Narodne banke Srbije stoji da su dužnici nad kojima se sprovodi prinudna naplata: pravna lica koja imaju račune kod banaka, fizička lica koja obavljaju delatnost i imaju račune kod banaka, banke koje imaju račune kod Narodne banke Srbije. Pošto nisu navedena fizička lica koja ne obavljaju delatnost, kako se vrši postupak u njihovom slučaju?
Zakon o izmenama i dopunama Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji ("Sl. glasnik R. Srbije" br. 30/2018), između ostalog, dopunio je i odredbe člana 84. ZPPPA koje propisuju predmete prinudne naplate poreskog duga i to tako da predmet prinudne naplate može biti osim zarada, odnosno naknada zarada, odnosno penzija, sada i bilo koja vrsta prihoda na tekućim računima fizičkih lica, u delu koji nije izuzet od izvršenja prema zakonu kojim se uređuje izvršenje i obezbeđenje (tačka 2a).
Osim navedenog dodata je i tačka 4a. koja u predmete prinudne naplate dodaje i štedne uloge.
Takođe saglasno napred navedenim izmenama i dopunama u članu 87. ZPPPA dodate su dve tačke i to:
Rešenje se istovremeno dostavlja poreskom obvezniku i odgovarajućim registrima, dužnicima poreskog obveznika, odnosno banci, čime postaje izvršno.
Odredbe člana 96a. ZPPPA dopunjene su novim stavovima od 6. do 10. koji propisuju postupak prinudne naplate poreza i sporednih poreskih davanja iz drugih prihoda na tekućim računima, na osnovu rešenja koje se donosi shodno članu 92. stav 2. ZPPPA, pri čemu se shodno primenjuju odredbe zakona kojim se uređuje izvršenje i obezbeđenje.
Dostavljanjem predmetnog rešenja banci u postupku prinudne naplate vrši se zaplena i prenos sredstava sa tekućeg računa otvorenog kod banke na odgovarajući uplatni račun javnih prihoda. Rešenje u dispozitivu sadrži i nalog banci da obračuna kamatu na način propisan ovim zakonom od dana donošenja rešenja do dana prenosa celokupnog iznosa poreza i sporednih poreskih davanja kao i da iznos obračunate kamate prenese na odgovarajuće uplatne račune javnih prihoda. Ukoliko nema dovoljno sredstava na tekućem računu rešenje se izvršava sukcesivno, prema raspoloživim sredstvima, dok se rešenje ne izvrši u celosti. Takođe je propisano da ako banka ne postupi po nalozima datim u dispozitivu rešenja naplata dugovanog iznosa poreza i sporednih poreskih davanja izvršiće se neposredno iz sredstava koja se nalaze na računu banke.
Rešenje o prinudnoj naplati iz drugih prihoda na tekućem računu proizvodi pravno dejstvo od dana dostavljanja banci.
Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji dodat je potpuno novi član 98a. kojim je uređen postupak prinudne naplate iz štednih uloga.
Prinudna naplata poreza i sporednih poreskih davanja iz štednih uloga, na osnovu donetog rešenja o prinudnoj naplati shodno članu 92. stav 2. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji, je plenidba i prenos sredstava sa štednog uloga otvorenog kod banke na odgovarajući uplatni račun javnog prihoda. Tehnički se vrši na isti način kao prinudna naplata na drugim vrstama prihoda na tekućim računima fizičkih lica o čemu smo pisali u prethodnom stavu.
Tehnički, u ovom slučaju, postupak bi otpočeo obraćanjem NBS dopisom kojim se za konkretna fizička lica sa obaveznim podatkom o JMBG, traže podaci (zbog postupka prinudne naplate poreskog duga) u kojim poslovnim bankama imaju otvorene tekuće račune i brojeve tekućih računa. Nakon toga, sledi obraćanje konkretnim poslovnim bankama sa zahtevom da se za konkretno lice i konkretni broj tekućeg računa, dobiju podaci da li je bilo prometa i kakvo je stanje na predmetnom računu. Takođe, može se zatražiti od poslovne banke i promet po računu u poslednjih tri ili šest meseci koji će vam poslužiti prilikom odlučivanja.
Ukoliko je odlučeno da se prinudna naplata radi iz prihoda na tekućim računima poreskog obveznika donosi se rešenje o prinudnoj naplati u skladu sa članom 92. stav 2. ZPPPA.
Resenje o prinudnoj naplati iz prihoda na racunu poreskog obveznika .pdf
Resenje o prinudnoj naplati poreske obaveze iz stednog uloga.pdf