Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeDa li se radnicima koji su prešli da rade iz ustanove čija je delatnost sportska u ustanovu čija je delatnost iz oblasti kulture (osnivač obe ustanove je isti, a to je opština), imaju pravo na računanje ukupnog minulog rada kod oba poslodavca, ili samo kod trenutnog poslodavca sa kojim imaju zaključen ugovor o radu? Takođe, potrebno je i tumačenje člana 5. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama i to, a koji predviđa pod kojoim uslovima zaposlenom pripada dodatak na platu.
Kao što je navedeno u članu 2. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama plate izabranih, imenovanih i postavljenih lica i zaposlenih iz člana 1. ovog zakona utvrđuju se na osnovu: osnovice za obračun plata, koeficijenta, dodatka na platu i obaveza koje zaposleni plaća po osnovu poreza i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje iz plate, u skladu sa zakonom.
Članom 5. istog zakona predviđeno je, između ostalog, da dodatak na platu pripada zaposlenom za vreme provedeno u radnom odnosu (minuli rad) - u visini od 0,4 % od osnovice, za svaku punu godinu rada ostvarenu u radnom odnosu kod poslodavca, u smislu člana 1. ovog zakona.
Član 1. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama predviđa da se plate po ovom zakonu utvrđuju, između ostalih, i za zaposlene u javnim službama koje se finansiraju iz budžeta Republike, autonomne pokrajine i jedinica lokalne samouprave.
S obzirom da i ustanova za sport i ustanova za kulturu čiji je osnivač jedinica lokalne samouprave jesu javne službe u smislu člana 1. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama, minuli rad će se računati za ukupan radni staž u ove dve ustanove.
Radi se o zaposlenom koji je imaradni odnos na neodređeno vreme i raspoređen je u zvanje savetnika i ima više od 5 godina radnog iskustva sa visokom stručnom spremom (240 ESPB) na istom radnom mestu, ali je broj samostalnih savetnika u lokalnoj samoupravi ograničen na 20% od ukupnog broja zaposlenih. Da li je, u konkretnom slučaju, moguća promena koeficijenta u istom zvanju?
Što se tiče utvrđivanja plate zaposlenih u JLS, do početka primene Zakona o platama službenika i nameštenika u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, nastavljaju da se primenjuju postojeći propisi, odnosno Zakon o platama u državnim organima i javnim službama i Uredba o koeficijentima za obračun i isplatu plata imenovanih i postavljenih lica i zaposlenih u državnim organima. Visina koeficijenta i dodatnih koeficijenata, kao i uvećanja koeficijenata, koji su utvrđeni navedenom Uredbom, korespondira sa složenošću i odgovornošću poslova koji se obavljaju u odgovarajućim zvanjima.
S tim u vezi, do izmene u visini osnovnog koeficijenta koji se vezuju za zvanje službenika, kao i dodatnog koeficijenta koji se vezuje takođe za zvanje, može doći ukoliko službenik bude raspoređen, odnosno premešten na radno mesto na kome se poslovi obavljaju u drugom zvanju koje podrazumeva drugačiju složenost i odgovornost poslova.
Na koji način zaposleni/službenici mogu da ostvare svoja prava i kome mogu da se obrate kada imaju određeno zvanje, ali niži koeficijent od predviđenog? Naime, službenici koji su ostvarili uslov za napredovanje i dobili veće zvanje, ne mogu da ostvare svoje pravo da dobiju i veći koeficijent za platu iz razloga što se i dalje odlaže primena Zakona o platama koji bi to omogućio.
Što se tiče utvrđivanja plate zaposlenih u JLS, do početka primene Zakona o platama službenika i nameštenika u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, nastavljaju da se primenjuju postojeći propisi, odnosno Zakon o platama u državnim organima i javnim službama i Uredba o koeficijentima za obračun i isplatu plata imenovanih i postavljenih lica i zaposlenih u državnim organima. Visina koeficijenta i dodatnih koeficijenata, kao i uvećanja koeficijenata, koji su utvrđeni navedenom uredbom, korespondira sa složenošću i odgovornošću poslova koji se obavljaju u odgovarajućim zvanjima.
S tim u vezi, do izmene u visini osnovnog koeficijenta koji se vezuju za zvanje službenika, kao i dodatnog koeficijenta koji se vezuje takođe za zvanje, može doći ukoliko službenik bude raspoređen, odnosno premešten na radno mesto na kome se poslovi obavljaju u drugom zvanju koje podrazumeva drugačiju složenost i odgovornost poslova.
Potrebno je pojašnjenje člana 61. stav 7. Zakona o bužetskom sistemu, a u vezi preusmeravnja aproprijacije 10%., tj. da li rešenja o preusmeravanju donosi i potpisuje predsednik opštine ili odgovorno lice direktnog korisnika?
Prema članu 61. stav 7. Zakona o budžetskom sistemu ("Sl. glasnik RS", br. 54/2009, ... 31/2019), direktni korisnik budžetskih sredstava, uz odobrenje ministra, odnosno lokalnog organa uprave nadležnog za finansije, može izvršiti preusmeravanje aproprijacije odobrene na ime određenog rashoda i izdatka koji se finansira iz opštih prihoda budžeta u iznosu do 10% vrednosti aproprijacije za rashod i izdatak čiji se iznos umanjuje, u okviru razdela, kao i između glava unutar razdela tog direktnog korisnika budžetskih sredstava, a prema članu 2. stav 1. tačke 7) direktni korisnici budžetskih sredstava su organi i organizacije Republike Srbije, odnosno organi i službe lokalne vlasti.
Organi lokalne vlasti su uređeni članom 27. Zakona o lokalnoj samoupravi ("Sl. glasnik RS", br. 129/07, 83/14 - dr. zakon, 101/16 - dr. zakon i 47/2018), u skladu sa kojim su organi opštine: skupština opštine, predsednik opštine, opštinsko veće i opštinska uprava. Imajući u vidu odredbe navedenih propisa - direktnim korisnicima se smatraju skupština opštine, predsednik opštine, opštinsko veće i opštinska uprava. Ovi organi se predstavljaju u budžetu u posebnim razdelima (zajedno sa pravobranilaštvom - u posebnom razdelu, a prema osnovnim odredbama Zakona o pravobranilaštvu).
Svaki od navedenih organa – direktnih budžetskih korisnika u opštinama - ima svoje odgovorno lice i shodno tome, odgovorno lice direktnog korisnika treba da donosi i potpisuje akt o preusmeravanju sredstava do 10% vrednosti aproprijacije u okviru svog razdela, ukoliko je to opravdano i ukoliko na to da odobrenje lokalni organ nadležan za poslove finansija.
Praksa pokazuje da se u velikom broju JLS za odgovorno lice određuje predsednik opštine/gradonačelnik kada su predmetna rešenja u pitanju (bez obzira što se recimo radi o aproprijacijama u okviru direktnog korisnika - opštinske uprave, gde bi odgovorno lice trebalo da bude načelnik opštinske uprave). Ovo je donekle razumljivo u situaciji u kojoj finansijske implikacije upravljačke odgovornosti (onako kako su propisima predviđene) još uvek nisu dovoljno praktikovane i sa sigurnošću iskustveno utvrđene. Otuda tendencija da se u svakom slučaju obezbeđuje ipak i potpis/rešenje od strane predsednika opštine/gradonačelnika u ovakvim slučajevima.
Neke JLS su otišle i korak dalje i ovakav pristup dodatno formalizovale kroz svoje Odluke o budžetu, i na takav pristup državna revizija nije imala primedbi. Pristup podrazumeva sledeće: prilikom pripreme Odluke o budžetu grada/opštine, uvesti član ili dodatni stav odgovarajućeg člana Odluke – kojim se predviđa/propisuje da se ovo preusmeravanje iz člana 61. stav 7. ZoBS vrši tako što konkretan budžetski korisnik dostavlja inicijativu (zahtev u pisanoj formi sa obrazloženjem) – službi/odeljenju za finansije, a koja po oceni zahteva daje svoju saglasnost (takođe u pisanoj formi) i materijale (saglasnost sa zahtevom u prilogu) dostavlja predsedniku opštine/gradonačelniku, koji po tom osnovu donosi/potpisuje rešenje o preusmeravanju sredstava.
Da li lokalna samouprava može naknadna sredstva iz budžeta dodeliti nekoj sportskoj organizaciji, a da organizacija (klub, savez ili sl.) nije predvidela troškove za tekuću godinu ili su se ti troškovi uvećali?
Članom 138. stav 1. i 2. Zakona o sportu i Zakonom o budžetskom sistemu je predviđeno da ako postoje sredstva predviđena budžetskom rezervom, odlukom nadležnog organa jedinice lokalne samouprave eventualno mogu seodobriti naknadna sredstva, ali samo po posebnom programu i ukoliko je navedena sportska organizacija aplicirala za navedena sredstva u tekućoj godini u skladu sa važećim zakonom, podzakonskim aktima, u predviđenom roku i važećim pravilnikom jedinice lokalne samouprave (tzv. Pravilnikom o odobravanju i finansiranju programa kojima se zadovoljavaju potrebe i interesi građana u oblasti sporta).